فاطمه ابوالحسن

به نام خدا
کارگاه تشخیص،ارزیابی ودرمان اختلالات یادگیری

اختلال یادگیری:

u    اختلال یادگیری به معنی نارسایی در یک یا چند فرآیند روانشناختی در زمینه فهمیدن وبه کاربردن زبان اعم از کلامی یا نوشتاری است که به صورت نارسایی درزمینه گوش کردن، فکر کردن، صحبت کردن، هجی کردن یا خواندن، نوشتن و حساب کردن بروز می کند.

u    کودک از نظر:

u    ظاهر طبیعی

u    رشدجسمی، قد و وزن بهنجار

u    هوش عادی

u    مانند سایر کودکان بازی می کند

نظریه های درمانی

u    دکتر ومن ودلاکاتور : نقص در تشکیل نظام عصبی

u    کپارت: تاکید بر حرکت ،فقدان حرکت ها وبازی ها وکم بودن دامنه ی این حرکات

u    دکتر گت من : دید حرکتی دال برایجاد اختلال یادگیری می شود

u    بعضی ها :تاخیر در رشد موجب اختلال می شود

u    دکتر تبریزی : مجموعه ای ازعوامل فوق دلیل ایجاد اختلال می شود.

انواع اختلالات

- اختلال در خواندن  
2- اختلال در نوشتن
3- اختلال ریاضی وحساب کردن

گام اول

Ø     بررسی هوش کودک

Ø     بررسی دوران بارداری مادر

Ø     بررسی مسائل زایمان

Ø     بررسی مراحل رشد کودک

Ø     بررسی بیماریهایی چون صرع، تشنج و...

Ø     بررسی قدرت بینایی، شنوایی و...

Ø     بررسی کمبود آهن،لوزه سوم،تیروئید،قند،فشارخون در کودک

Ø     بررسی اوضاع آرام یا ناآرام در منزل

Ø     بررسی میزان سازگاری و عدم وجود اختلال عاطفی

Ø     تفاوت فاحش بین پیشرفت تحصیلی و توانایی های ذهنی

Ø     وجود اختلال در فرآیندهای شناختی(حافظه دیداری،حافظه شنیداری،دقت و تمرکزو...)

Ø     وجود اختلال در یک یا چند ماده درسی

توضیحات

بررسی هوشبهر:

ü     عدم ناتوانی و ضعف کودک در همه دروس

ü     وضعیت ظاهری کودک نشانه ای از عقب ماندگی نداشته باشد

ü     استفاده از خرده آزمونهای وکسلر

ü     هوشبهر کودک بالاتر از 85IQ>

ü     آزمون گودیناف

با این توضیح که برگزاری آزمون وکسلر،نمره گذاری و تفسیر آن باید توسط متخصص انجام بگیرد.

روش نمره گذاری

 الف: برای هر یک ازاجزا آدمک در صورتی که توسط کودک ترسیم شده باشد یک نمره منظور فرمائید. به شرح ذیل:

u   ۱- سر وجود داشته باشد .

u   ۲- پا کشیده شده باشد .

u   ۳- دست کشیده شده باشد .( یک یا هر دو دست)

u   ۴- بدن کشیده شده باشد .

u   ۵- طول بدن طویل تر ازعرض آن باشد.

u   ۶- شانه ها کشیده شده باشد.

u   ۷- بازوها و پاها به تنه چسبیده شده باشند.

u   ۸- پاها به تنه و دستها به تنه در نقاط واقعی خود چسبیده شده باشند.

u   ۹- گردن کشیده شده باشد.

u   ۱۰- دنباله گردن به سر و تنه مربوط باشد.

u   - چشمها کشیده شده باشد.

u   ۱۲- بینی کشیده شده باشد.

u   ۱۳- دهان کشیده شده باشد.

u   ۱۴- دو لب دیده شود.

u   ۱۵- سوراخها یا حفره های بینی کشیده شده باشد.

u   ۱۶- موها کشیده شده باشد. ( جزئی ترین مقدار مو)

u   ۱۷- موها کامل کشیده شده باشد.

u   ۱۸- علامتی از لباس کشیده شده باشد.

u   ۱۹- دو قطعه لباس کشیده شده باشد.

u   ۲۰- تمام بدن پوشیده از لباس باشد.

u   ۲۱- چهار قطعه لباس مشخص باشد . ( کراوات ، کلاه ، جوراب ، کفش ، پیراهن ، کت و شلوار)

u   ۲۲- لباس رسمی یا یونیفورم باشد . ( یونیفورم مدرسه هم نمره می گیرد)

u   ۲۳- انگشتان کشیده شده باشد . ( هر اثری از انگشت کافی است)

u   ۲۴- تعداد انگشتان درست باشد .

u   ۲۵- شکل و قواره انگشتان درست باشد .

u   6- شست متمایز باشد.

u   ۲۷- دست متمایز ازانگشتان باز باشد. ( کف دست کشیده شده باشد.)

u   ۲۸- بازوها کشیده شده باشد .

u   ۲۹- زانو کشیده شده باشد .

u   ۳۰- تناسب سر نسبت به بدن مراعات شده باشد .

u   ۳۱- تناسب بازوها و دستها نسبت به بدن حفظ شده باشد.

u   ۳۲- پاهای متناسب ، کشیده شده باشد.

u   ۳۳- کف پا متناسب باشد.

u   ۳۴- پاها متمایل به بالا نباشند.

u   ۳۵- دستها و پاها دو بعدی کشیده شده باشند.

u   ۳۶- پاشنه کفش یا پاشنه پا کشیده شده باشد.

u   ۳۷- هماهنگی خطوط کلی حفظ شده باشد. ( دست نلرزیده باشد)

u   ۳۸- هماهنگی خطوط کلی و جزئی حفظ شده باشد. ( نقاشی دقیق باشد)

u   ۳۹- هماهنگی خطوط سر ( موها و دور سر به دقت کشیده شده باشد)

u   ۴۰- هماهنگی خطوط تنه حفظ شده باشد .

u   ۴۱- هماهنگی خطوط دستها و پاها حفظ شده باشد .

u   ۴۲- هماهنگی خطوط چهره حفظ شده باشد .

u   ۴۳- گوشها کشیده شده باشد .

u   ۴۴- تناسب گوشها حفظ شده باشد .

u   ۴۵- مردمک چشم کشیده شده باشد .

u   ۴۶- تناسب چشم حفظ شده باشد .

u   ۴۷- در تصاویر نیمرخ و تمام رخ ، چشم دارای حالت باشد.

u   ۴۸- چانه و پیشانی هر دو کشیده شده باشد .

u   ۴۹- برآمدگی شانه در تصویر نیمرخ معلوم باشد .

u   ۵۰- نیمرخ ناقص باشد . ( یعنی تنه و نیمرخ ناقص)

u   ۵۱- نیمرخ باشد .

دوران بار داری و زایمان

ü     هرگونه مساله ای که در دوران بارداری اتفاق افتد مانند،ضربه به شکم، مسمومیت بارداری، دیابت بارداری، اضطراب و افسردگی ،قرار گرفتن در معرض اشعه Xو... بر روی مغزتاثیر می گذارد

ü     زایمان غیر طبیعی، نرسیدن اکسیژن کافی به مغز،زردی شدید،صرع،تشنج و...بر روی مغز تاثیر می گذارد

بررسی مراحل رشد

ü     نشستن

ü     سینه خیز رفتن

ü     چهاردست و پا رفتن

ü     ایستادن

ü     راه رفتن

ü     ادای کلمات

ü     صحبت کردن

چنانچه تاخیر یا خللی در رشد وسیر طبیعی این مراحل وجود داشته باشد احتمال وقوع اختلال یادگیری زیاد است .

بررسی بیماریها

ü     اطمینان از سلامتی کامل قدرت بینایی و شنوایی

ü     کمبود آهن به علت تاثیر بر خلق و عدم تمرکز کودک

ü     لوزه سوم به علت کم خوابی و بدخوابی ودر نهایت منجر به عدم تمرکز

ü     قندخون و فشارخون و تیروئید تاثیر بر بی حالی، سردرد و در نهایت عدم تمرکز

بررسی اوضاع آرام یا نا آرام در خانواده

ü     اعتیاد

ü     فرزندپروری نامناسب(سهل گیرانه،مستبد،طردکننده)

ü     کودک آزاری(جسمی،جنسی،عاطفی،غفلت)

ü     بروز مسائل حاد در منزل مانند مرگ ومیر،ورشکستگی،طلاق و...

مرحله حسی -حرکتی

ü     حس

ü     جنبش و حرکت

ü     لمس کردن

ü     چنگ زدن و گرفتن

ü     رها کردن

ü     حفظ توازن

ü     سینه مال رفتن و خزیدن

ü     راه رفتن

ü     چشیدن

ü     توازن

ü     عنصر اصلی تمام مهارتهای حرکتی

ü     مرکز توازن در دستگاه دهلیزی یا مجاری نیم دایره در گوش داخلی است

ü     ادراک بینایی در حفظ توازن نقش مهمی دارد

مراحل ادراکی

u    حس شنوایی

u    حس عضلانی و لمسی

u    واسطه اصلی ادراک دیداری

سطح شناختی

v    نمادی کردن

v    انتزاع ( مثال انسانیت ) انتزاع، یک فعالیت و عمل ذهنی است که عقل توسط آن، مفهومی را از عالم خارج در می یابد و خود این مفهوم، انتزاعی نامیده می شود.

v    بیان کلامی و خواندن

v    نکات توضیحی

v    تجربیات حرکتی – ادراکی : ایجاد خودپنداره مثبت یا منفی و همچنین اعتماد به نفس در کودک می شود

v    تمام موارد مطرح شده در سطح شناختی به تکالیف درسی مربوط می باشند.

در شروع درمان اختلالات یادگیری از مهارت های حرکتی استفاده کنید.

Ø     موجب رشد و توسعه قوای ذهنی و پرورش و تحکیم مجتمع های سلولی و زنجیره ای مغز می گردد

Ø     حرکت پایه هوش است

Ø     شکل گیری عزت نفس و خودپنداره مثبت در صورت موفقیت

Ø     شادابی را در فرد بالا برده و به این ترتیب محرک خوبی برای یادگیری است

Ø     حرکات بدنی به مدت 20 دقیقه در روز  باعث تسریع حرکات قلب، اکسیژن رسانی به اعضا به خصوص مغز و درنهایت رفع خستگی و بالا بردن تمرکز

بازی ها

•         آموزش تنفس صحیح

•         هواپیما با چشم باز

•         هواپیما با چشم بسته

•         آدم آهنی و آدم شنی

•         لی لی

•         کتاب روی سر

•         پرش به جلو،عقب،راست و چپ

•         تقلید نوع راه رفتن حیوانات

•         روی پله های نردبان که به صورت افقی قرار گرفته راه برود

•         روی جدول راه برود

•         راه رفتن و ایستادن روی گلهای حاشیه فرش ( نشانه گذاری گلها و دادن پیام ایست برای حفظ توازن)

•         منقبض کردن شکم همراه با شمارش اعداد( هدف تمرکز )

•         خمیر یا گل بازی برای غلبه بر بیقراری و تقویت تمرکز